Hatun’dan diyabet
yürüyüşüne davet
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şükrü Hatun’la 14 Kasım Diyabet Günü ile ilgili röportaj yaptık. Aynı zamanda Çocuk Diyabeti Kurulu Başkanlığı görevini de yürüten Hatun ile diyabet hastalığının teşhisinden, yarın yapılacak yürüyüşüne kadar pek çok konuyu masaya yatırdık
14 Kasım Dünya Diyabet Günü yarın saat 14.00’te Merkez Bankası önünden başlayacak yürüyüşle kutlanacak. Yaş sınırı olmayan, her yaştan vatandaşı kendine hedef seçebilen hastalığın bilinen-bilinmeyen tüm yönlerini Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı, aynı zamanda Çocuk Diyabeti Kurulu Başkanlığı görevini de yürüten Prof. Dr. Şükrü Hatun’la röportaj yaptık…
Prof Dr Şükrü Hatun Kimdir?
1959 yılında Kütahya’nın Domaniç ilçesinde doğdu. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni 1983 yılında bitirdikten sonra Adıyaman 2 No’lu Merkez Sağlık Ocağı’nda pratisyen hekim olarak zorunlu hizmet görevini yaptı. Dr. Sami Ulus Çocuk Hastanesi’nde Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanlık Eğitimi, Hacette Üniversitesi Çocuk Hastanesi’nde Çocuk Endokrinoloji Yan Dal Uzmanlık eğitimi aldıktan sonra 1994 yılında Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları doçenti oldu. 1991 yılında Ulusal Diyabet Programı ve Çocukluk Çağı Diyabeti Grubu’nun oluşturulma çalışmaları, diyabetli çocuklara ücretsiz inselin sağlanması konusunda çalışmalar, “Çocuklar İçin Ücretsiz Sağlık hizmeti Yasası” çalışmaları ve Türkiye’de hasta haklarının geliştirilmesi çalışmalarını da yürüttü. Ekim 1995’de Kocaeli Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı’nda Öğretim Üyesi olarak göreve başladı. Diyabet Araştırma ve Uygulama Derneği İzmit Şubesi’nin başkanlığını yürüten Hatun, 1997 yılında Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Bilim Dalı’nı kurdu. 1999 yılının Aralık ayında Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Profesörü olan Şükrü Hatun, halen KOÜ Umuttepe Kampüsü’nde bulunan Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Bilim Dalı’nda görev yapmaktadır. Prof. Hatun 1996 yılından beri Diyabetli çocuklar için diyabet kampı düzenleyen ekibin sorumlusudur, ayrıca diyabetli çocuklar ve aileler için çeşitli eğitim kitapları yazmış veya çevirmiştir. KOÜTF Dekanı olarak hala ilimizde görev yapan Prof. Hatun 2 kız çocuk babasıdır.
Ülkemizde çocuk diyabetli sayısı ne kadardır?
Çocukluk dönemi 18 yaşına kadar olan bireyleri kapsamaktadır. Son nüfus sayımına göre ülkemizde yaşayan 71 bin 500 kişinin 18 buçuk milyonu yani yüzde 26.3’ü 14 yaşından, yaklaşık 27 milyonu 18 yaşından küçüktür. Ülkemizde çocukluk çağındaki vakaların yüzde 98’inden fazlasını Tip1 diyabet oluşturmakta ve son yıllarda seyrek olarak Tip 2 diyabet vakaları görülmekte. Ülkemizde çocukluk çağı diyabet bakımının geliştirilmesi konusunda 1995’de başlatılan çalışmalara daha sonra aynı hızla devam edilmemiş olmakla birlikte, son yıllarda çocuk endokrin merkezlerinin sayısının artması ve ülke çapında dengeli dağılımı sayesinde yeni bir atılım imkanı doğdu. Çocuk endokrin merkezlerinin çalışmaları ve 9 yıldır çocuk endokrin kongreleri öncesinde düzenlenen diyabet ekibi sürekli eğitim programları ile bu alanda önemli bir deneyim birikimi oldu.
Diyabet Çalışma Grubu nedir ve kimlerden oluşmaktadır?
Çocukluk Çağı Diyabet Programı konusundaki çalışmalar, 17 Nisan 2009’da Sağlık Bakanlığı’nın düzenlediği Türkiye Diyabet Kontrol Programı 1. Danışma Kurulu toplantısı ile yeniden başlatılmış ve bu toplantıda Ulusal Diyabet Programı içinde “Çocuklarda diyabet bakımı ve tedavisinin geliştirilmesi” konusunun ayrı bir başlık olarak yer alması kabul edilmiştir. Bu toplantının sonuçları 25 Nisan 2009’da Çocuk Endokrin ve Diyabet Derneği üyeleri ile paylaşılmış ve gönüllü katılım ile dernek bünyesinde “Diyabet Çalışma Grubu” kurulmuştur. Diyabet çalışma grubu doktor, hemşire, psikolog ve diyetisyenlerden oluşmaktadır.
Diyabet Çalışma Grubu’nun çalışmaları nelerdir?
Bu grup ilk geniş toplantısını “Diyabet 2020” projesi çerçevesinde 3 Ekim 2009’da Ankara’da yapmış ve toplantıda sorunlar ayrıntıları ile değerlendirilerek, epidemiyoloji, bakım ve ekip, eğitim ve farkındalık, Tip 2 diyabet ve risk faktörleri başlıkları altında alt çalışma grupları kurulmuştur. Yine bu toplantıda Diyabet Çalışma Grubu’nun hemşire, diyetisyen ve diğer ilgililerin katılımı ile güçlendirilmesi kararlaştırılmıştır. Program daha sonra Çocuk Endokrin ve Diyabet Derneği Diyabet Çalışma Grubu’nun önerisi ile Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlığı işbirliği ile ve ortak protokol ile geliştirilmiştir.
PROGRAMIN AMAÇLARI
Programın amaçları nelerdir?
Bu programın esas olarak üç amacı vardır. Bunlar Tip 1 diyabet konusunda okullar ve öğretmenler aracılığıyla farkındalık yaratmak. Bu sayede okul çağındaki çocuklarda Tip 1 diyabet erken tanısını sağlamak ve diyabetik ketoasidoz sıklığını azaltmak. Okul çağındaki diyabetli çocukların bakımlarını güçlendirmek ve yaşadıkları sorunları çözmek. Okul çağındaki çocuklarında sağlıklı beslenme tutumu oluşturulması ve şişmanlık konusunda farkındalık yaratılmasıdır.
Bu farkındalık için ne gibi çalışmalar yapıldı?
Programın hedef grupları olarak diyabetli çocukların öğretmenleri, ülkemizdeki 60 bin okuldaki 600 bin civarındaki öğretmen ve 18 milyon öğrenci, çocuk diyabet ekibi üyeleri, Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlığı il yetkilileri ve okul yöneticileri belirlenmiştir. Okulda diyabet programı, problem yönelimli, gerçekçi ve bütün taraflarca heyecanla paylaşılan, Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlıkları programları ile entegre, Türkiye Diyabet Önleme ve Kontrol Programı kapsamında olması gibi bir çok özelliği nedeniyle, özgün bir programdır. Başta öğretmenler olmak üzere diyabetle uğraşan bir çok kesimde güçlü bir yankı bulmuştur.
ÖĞRETMENLERE VE VELİLERE EĞİTİM
Okulda diyabet programı kapsamında şimdiye kadar yapılanlardan bahseder misiniz?
Ülkemizdeki 60 bin okula “Benim çocuğum şeker hastası mı?”başlıklı farkındalık posteri asılmıştır. Bu poster ile ilk ve ortaöğretim kurumlarındaki 650 bin civarındaki öğretmene ve 16 milyon öğrenciye ulaşılarak çocuklarda diyabet konusunda bilgilendirme yapılmıştır. Çocuklarda diyabeti anlatan bir broşür, okuldaki diyabetli çocukların bakımı konusunda bir rehber, öğretmen eğitimi için bir sunum ilgili web sitelerinden ulaşılabilir hale getirilmiş ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından il milli eğitim müdürlüklerine bu program çerçevesinde yapılması gerekenleri anlatan bir yazı gönderildi. Ülke çapında Çocuk endokrin üniteleri diyabetli çocuklar aracılığıyla öğretmenlerine okulda diyabet bakımını anlatan ve program logosunu taşıyan standardize edilmiş bir mektup ulaştırmaya başlamıştır.
WEB SİTELERİ KURULDU
Okullarda yapılan eğitimlere eğitimlerine öğrenciler, öğretmenler ve bazı okullarda veliler de katılmış ve bütün okullarda diyabet ve çocuklarda şişmanlık konularının anlatıldığı toplam süresi 24 dakika olan iki film gösterildi. Milli Eğitim Bakanlığı’na İl Milli Eğitim Müdürlükleri’nden ulaştırılan verilere göre ülke çapında 24 bin 836 okulda eğitim programı düzenlenmiş, bu eğitimlere 7 milyon 508 bin 619 öğrenci, 583 bin 182 öğrenci ve 581 bin 807 veli katılmıştır. Bu amaçla ‘www.okuldadiyabet.org’ sitesi üzerinde eğitim materyallerinin indirilebildiği bir eğitim platformu kurulmuştur. Yine diyabet eğitimine destek çerçevesinde ‘www.arkadasimdiyabet.com’ yeni içeriği ile yayına başlamıştır.
‘DİYABET YALNIZCA
ERİŞKİNLERDE GÖRÜLMÜYOR’
Okulda diyabet programı ile çocuklarda da diyabet olabileceği mesajı öğretmenlere, topluma ve öğrencilere güçlü bir şekilde ulaştırıldı. Diyabetin yalnızca erişkinlerde görüldüğü inancının değiştirilmesi konusunda önemli bir adım atıldı. Çocuklardaki diyabet bulguları tanıtılmış, diyabetli çocukların okullarda yaşadıkları sorunlara Milli Eğitim Bakanlığı, öğretmenler ve okul yetkililerinin dikkati çekilmiştir. Şişmanlık ve sağlıklı beslenme konusunda çocuk endokrinologların mesajları öğretmen ve öğrencilere iletildi. Diyabet ve şişmanlık konularında öğretmen ve öğrencilere yönelik kalıcı bir eğitim kaynağı oluşturuldu. Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlığı ile güçlü bir işbirliği ve etkileşim temeli yaratıldı. Çocuklardaki diyabet ve şişmanlık konularının ‘Çocuk Endokrin ve Diyabet Derneği’nin her yönüyle sahiplendiği kamuoyuna ve ilgililere gösterildi. “Her okula bir hemşire” gibi okul sağlığı ile ilgili temel ihtiyaçlar güçlü bir şekilde kamuoyuna duyuruldu.
AKTİVİTELER TAMAM
Programın değerlendirilmesi ve 2012 planlarının değerlendirildiği toplantı 13-14 Şubat 2012’de Ankara’da yapıldı ve toplantıya 35 kişi katıldı. Toplantı sırasında MEB yetkililerinin yanı sıra ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Ali Demir de ziyaret edilerek diyabetli öğrencilerin sınavlarda yaşadıkları sorunlar çözülmeye çalışıldı. Toplantı da Okulda Diyabet Programı çerçevesinde 2012 yılında yapılacak aktiviteler planlandı. Okul Sağlığı Hemşireleri’ne yönelik olarak diyabet ve şişmanlık konularının işlendiği eğitim programı düzenlendi.
‘BAZEN DOKTOR BİLE ANLAMAZ’
Diyabetli çocuk nasıl anlaşılır?
Diyabetli çocuğu ayırt etmek oldukça zordur. Öğretmenler, aileler hatta bazen doktorlar bile fark etmekte zorluk yaşar. Ama en belirgin özellikleri; Sürekli susama hissi/ağız kuruluğu vardır. Çok su içme, ‘suya doyamama’ durumundadır. Buna rağmen çok miktarda ve sık sık idrara çıkma ihtiyacı hisseder. Sınıfta sık sık tuvalete gitme durumundadır. Gece uykudan uyanıp idrara çıkma veya yatağını ıslatma durumu mevcuttur. Çok yemesine rağmen kilo kaybı yaşar. Kolay yorulur ve bitkinlik hali mevcuttur. Okula devamda aksamalar ve derslerde başarısızlık görülür. Bunlara bağlı olarak sosyal çevresinden uzaklaşır.
‘Fark yaratanlar’ isimli bir projeniz var. Kısaca bilgilendirir misiniz?
MEB ile ortak olarak düzenlediğimiz bir proje. Burada öğretmenlerden diyabetle ilgili hikayelerini kendi ağızlarından anlatmalarını istiyoruz. Türkiye genellinde yine çocuk diyabetine dikkat çekmek için düzenlediğimiz bu projede öğrencilerinin diyabetini fark eden öğretmenlerin katılımını bekliyoruz. 30 Kasım’a kadar başvurular devam edecek. Ödül töreni KOÜ desteğiyle ilimizde düzenlenecek. İlk 3’e giren öğretmene 3 günlük yurtdışı eğitimi ödülü verilecek. Konu ile ilgili başvurular ‘www.okuldadiyabet.org’ adresinden yapılabilir.
14 Kasım Dünya Diyabet Günü ile ilgili ne söylemek istersiniz?
14 Kasım Dünya Diyabet Günü’nün asıl amacı inüsilini ilk olarak bulan Dr. Frederick Banting’in doğum gününü anmaktır. Biz de bu amaçla KOÜTF Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Endokrin ve Diyabet Bilim Dalı olarak 17 Kasım Cumartesi günü saat 10.00 ile 12.00 Merkez Bankası önünde diyabetli erişkin ve çocuklarla bir araya gelerek yürüyüş düzenleyeceğiz. Diyabete özellikle de çocuk diyabetlilere dikkat çekmek için projelerimize devam edeceğiz.
Yorum yazarak Çağdaş Kocaeli Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Çağdaş Kocaeli Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Çağdaş Kocaeli Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Çağdaş Kocaeli Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Çağdaş Kocaeli Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Çağdaş Kocaeli Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Çağdaş Kocaeli Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Çağdaş Kocaeli Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.
Yorumlar
(1)muhammet ali olgunsoy - kendimde bir diyabetli olarak konuşuyorum çok güzel bir organizasyon aslında herkez diyabeti bir hastalık olarak biliyor aslında bu bir yaşam tarzı daha ne hastalıklar var bence tüm diyabetliler haline şükretmeli ya lösemi olsaydı yada verem gibi herşey kendi kafasında bitiyor ben şükrü hocama ve bu organizasyonu düzenleyen bütün ablalarıma ve abilerime çok teşekkür ederim :Dkendimde bir diyabetli olarak konuşuyorum çok güzel bir organizasyon aslında herkez diyabeti bir hastalık olarak biliyor aslında bu bir yaşam tarzı daha ne hastalıklar var bence tüm diyabetliler haline şükretmeli ya lösemi olsaydı yada verem gibi herşey kendi kafasında bitiyor ben şükrü hocama ve bu organizasyonu düzenleyen bütün ablalarıma ve abilerime çok teşekkür ederim :D
Yazılan yorumlardan Çağdaş Kocaeli Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Sitemizin Topluluk Kurallarına uymayan yorumlar yayınlanmaz. Yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Çağdaş Kocaeli Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Çağdaş Kocaeli Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.