BAZEN İKİ DİZE, ÇOK ŞEY ANLATIR BİZE

Şiir, az  söz  ile  çok  şey  anlatma  ve  kurmaca  bir  hayal  gücünü  etkileyici  bir  biçimde  yansıtma  sanatıdır. Bazen  tek  dize, bazen  de  tek  bir  beyit  (iki  dize)  öyle  derin  anlamlar  içerir  ki  yorumlamaya  kalksanız  sayfalar   yetmez. Bu  yazımızda  içerik  olarak  çok  şey  anlatan, buluş  olarak  üst  düzey  zeka  parıltıları  yansıtan  seçme  beyitleri  aldık. Sadece  günümüz  Türkçesine  çevirisini  yapıp  yorumu  size  bırakacağız. Çok  yalın  bir  dil  ile  söylenmiş  dize  ve  beyitleri  çevirisiz  ve  yorumsuz  vereceğiz. Umarım  zevk  alırsınız.

“Kaynar  denizleyin  canım / Oynar  gemileyin  tenim.” ( Yunus  Emre )

“Söz  ağızdan  çıkana  dek  esirindir  senin / Ancak  söyledikten  sonra  sen  onun  esirisin.” ( Yusuf  Has  Hacip  -  Kutadgu  Bilig’den )

“Vermem  Azrail’e  canım  kıymetli / Bu  can  başka  CAN’a  adanmış  kurban.”

“Gerçi  verir  her  kişi  dilbere  can / Ey  Necati  sana  dilber  can  verir.”

“Canımı  canan  eğer  isterse  minnet  canıma / Can  nedir kim  anı  kurban  etmeyim  cananıma”  (Fuzuli)

“Ne  yanar  kimse  bana  ateş-i dilden  özge / Ne  açar  kimse kapım bad-ı sabadan gayrı “   (Fuzuli) (ateş-i dil: gönül  ateşi / bad-ı saba: sabah  rüzgarı)

“Gel  berü  gel  berü  ki  savm ü salatın  kazası  var / Sensiz  geçen  zaman-ı hayatın  kazası  yok” (Nesimi)  (Namaz ve orucun  kazası  var, sonra da eda  edebilirsin. Ama sensiz  geçen  zamanın  kazası yok.(zaman geçer ve yeniden yaşanmaz) O nedenle yanıma gel.)

“Hakir  olduysa  millet, şanına  noksan  gelir  sanma / Yere  düşmekle  cevher  sakıt  olmaz  kadr ü kıymetten” (Namık Kemal) (Millet  küçük  düşürülmüşse  şanı  eksilir  sanma; çünkü  mücevher  yere  düşmekle  değer  kaybetmez.)

“Vücudun  kim  hamir-i  mayesi  hak-i  vatandandır / Ne  gam  rah-i  vatanda çâk  olursa  cevr ü mihnetten” (Namık Kemal ) (Vücudun  mayasının  hamuru  vatan  toprağın- dandır. Bu nedenle vatan uğruna cefa ve eziyet  çekilse de üzülmeye  gerek  yoktur.)                      “Ne  mümkün  zulm ile bidad  ile  imha-yı  hürriyet / Çalış  idraki  kaldır muktedirsen ademiyetten “  (Namık  Kemal)  (Zulümle, işkenceyle hürriyet fikrini yok edemezsiniz.Gücün  yetiyorsa  insanların  düşünme  yeteneğini  yok et.)

“Ya  bister-i kemhada ya  viranede can ver / Çün  bay ü geda hâke beraber girecektir” (Ziya  Paşa) (İpek yatakta veya viranede  can  vermen farketmez. Çünkü zengin ve yoksul aynı şekilde  toprak  altına  girecektir.)

“Aff  ile  mübeşşer midir eshab-ı meratib / Kanun-i ceza  acize mi  has  demektir”  (Ziya Paşa )  ( Makam  sahipleri  affedilmekle mi  müjdelenmiştir? / Ceza  kanunları güçsüz- lere mi  yöneliktir?)

“ Milyonla  çalan  mesned-i izzette  ser-efraz / Birkaç kuruşu  mürtekibin  Cay-ı  kürektir.”  ( Ziya  Paşa )  ( Milyonları  çalan  en  üst  mevkilerde, birkaç  kuruş  çalana  ise  kürek  cezası  veriliyor.)                                                           

Her biri  mücevher  değerinde  o  kadar  güzel  ve  çok  olan  beyitlerimizden  pek  azına  yer  verebildik. Tüm  şairlerimizi sevgiyle, saygıyla, şükranla  yad  ediyoruz.