UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi) Bilişim Sistemi 2000 yılında iki aşamalı olarak başlatılmış bir proje olup, 2001 yılında Adalet Bakanlığı Merkez Birimlerinin otomasyonunu sağlayan UYAP I projesi tamamlanmış, 2005 yılında adli ve idari yargı birimleri, adli tıplar, ceza tevkif evlerinin otomasyonunu kapsayan UYAP II tamamlanarak faaliyete geçirilmiştir. Devamla birçok yenilik getirilen UYAP sistemi, tüm yargı mensuplarının vazgeçilmezi haline gelmiştir. Ancak 150 bini aşkın avukat, 20 bine yakın hakim, savcı ve 150 bine yakın Adalet Bakanlığı personelinin bulunduğu ülkemizde; UYAP sistemi neredeyse her gün problem çıkarmakta, bu denli vazgeçilmez hale gelen sistemin alt yapısındaki sıkıntılar ise ağır işleyen yargı sistemimize yardımcı olamamaktadır. Nitekim yolu adliyeye düşenler, "Şu an sistem yok, daha sonra geliniz" sözünü en az bir kere duymuştur.
***
Gelişmiş ülkelerde yargı sistemleri, yapay zeka ve yazılımların entegrasyonu ile daha etkili hale gelmiş durumda. Almanya ve İngiltere’de polis, suçu önceden tahmin edip engellemeye yönelik yazılımlar kullanıyor. Yapay zeka eldeki veriler ile hangi bölgelerde hırsızlık vakalarının yaşanabileceğini önceden haber veriyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde mahkemeler bir süredir bazı eyaletlerde, ceza süresinin ve failin tekrar suç işleme ihtimalinin belirlenmesinde yapay zeka yazılımlarından faydalanıyor. Yazılım kendisine gösterilen örnek kararlar üzerinden öğrenip yeni davalar, failler hakkında hüküm kuruyor. Yine İngiltere’de AİHM kararları ile yapılan bir çalışmada yapay zekanın verdiği her beş karardan dördünün mahkeme kararıyla örtüştüğü görülmekte…
Yeni bir sistem olduğu için henüz %100 sonuçlar vermese de ‘başlamak bitirmenin yarısıdır’ sözünü hayatın her noktasında işleyen gelişmiş ülkeler, ileriki tarihlerde kurdukları sistemi gönül rahatlığıyla uygulamaya devam edecektir.
***
Yapay zeka üzerinde şeffaflık, tarafsızlık, adillik gibi kavramları geliştirmek ve işlemek de mümkün. Kendi kendine öğrenebilen ve yorumlayabilen bir sistem ve bu sistem üzerine kurulu algoritma (belli bir problemi çözmek veya belirli bir amaca ulaşmak için tasarlanan yol) ile kısa vadede yargılamaya yardımcı, uzun vadede belki yargılamayı tek başına yapan yapay zeka teknolojisine ulaşabiliriz. Yapılan bir araştırmada;İsrailli hakimlerinsabah saatlerinde verilen kararlarda %65 olan şartlı tahliye oranının öğle arası yaklaştıkça neredeyse sıfıra düştüğü görülüyor. Öğle arasından sonra tekrar yükselen oran, yine vakit geçtikçe düşüyor. Yapay zekanın vereceği kararlarda elbette bu tip oranlara rastlanılmayacaktır.
Pek çok ülkenin kanunlarında belirtildiği gibi bizim kanunlarımızda da hakim karar verirken hukuku, kanunu ve vicdanını göz önünde bulundurmaktadır. Bir yazılım, kanuna ve hukuka pekala uyabilir, ancak vicdani kanaat ve adillik kavramlarının algoritma ile yapaylaştırılabileceği büyük bir tartışma konusu. Nitekim vicdan, şu haliyle dahi herkesçe farklı yorumlanabilen ve düşünülebilen bir kavram mahiyetinde…
***
Dünya genelinde yapay zeka teknolojisinin yargısal alanda kullanımı bu denli artmışken, ülkemizdeki yargı ağı sisteminin kullanım ilkeleri, kuralları ve altyapı derinliğinin kullanım oranına göre yetersiz seviyede kalması yargısal süreçlerin gidişatını da etkilemektedir. Öncelikle mevcut ulusal yargı sistemimizin hızlandırılması, daha sonra yargı sistemimize uyumlu yapay zeka programlarının geliştirilmesi gerekmektedir. Bu konuda önümüzde hiç bir engel yok! Bu durum yargılamadaki dosya yığılmalarının da kesin çözümü olacaktır.
Yorum yazarak Çağdaş Kocaeli Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Çağdaş Kocaeli Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Çağdaş Kocaeli Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Çağdaş Kocaeli Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Çağdaş Kocaeli Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Çağdaş Kocaeli Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Çağdaş Kocaeli Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Çağdaş Kocaeli Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.